Ważne! Smog nas zabija, są kolejne ofiary! Jak się bronić? Prosta metoda

Smog był zmorą każdego mieszkańca większych aglomeracji. Z całego świata płyną doniesienia o ludziach starających się desperacko obronić przed smogiem, noszących specjalne maseczki ochronne. Ale czy można skutecznie stawić czoła smogowi? Nie od dziś wiadomość, że największy smog jest w Warszawie, czy Krakowie.

Czym jest smog i jak działa na organizm człowieka? Akcja smog

Smog to specyficzny rodzaj zanieczyszczeń powietrza, będący konsekwencją współwystępowania w powietrzu zanieczyszczeń generowanych działalnością człowieka oraz mgły, z towarzyszącą bezwietrzną pogodą. W skład smogu wchodzą następujące zanieczyszczenia:

• tlenki siarki;
• tlenki azotu;
• tlenki węgla;
• węglowodory aromatyczne;
• metale ciężkie;
• dioksyny;
• furany.

Są to cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów i określane są jako PM10. Te cząstki przenikają z wdychanym powietrzem do oskrzeli, a zatem omijają fizjologiczne bariery ochronne, chociażby takie jak nabłonek rzęskowy w jamie nosowej. Jeszcze groźniejsze są cząstki o średnicy nie przekraczającej 2,5 mikrometra, czyli PM2,5. Te zanieczyszczenia przenikają do płuc, a stąd – do krwiobiegu. I to właśnie obecność tych najmniejszych cząstek sprawia, że szkodliwe działanie smogu nie ogranicza się jedynie do drażnienia dróg oddechowych. O tym, jak bardzo może być niebezpieczny smog najlepiej świadczy wydarzenie z 1952 roku – wtedy w Londynie smog zabił w ciągu kilku dni 4000 osób, a w kolejnych dniach zmarło aż 12 000 osób.

Smog działa drażniąco na drogi oddechowe, a także prowadzi do rozwoju wielu chorób przewlekłych płuc. Najczęściej są to:

• astma;
• przewlekła obturacyjna choroba płuc;
• zapalenie oskrzeli i płuc;
• rak płuc.

Na drodze generowania przewlekłego stanu zapalnego oraz nadmiernej syntezy wolnych rodników, smog działa na drogi oddechowe znacznie dłużej niż jesteśmy narażeni na jego obecność w powietrzu. Ostatecznie może to nawet prowadzić do zwiększonej śmiertelności społeczeństw narażonych na działanie smogu (Yu-Fei Xing, Yue-Hua Xu, Min-Hua Shi, and Yi-Xin Lian, The impact of PM2.5 on the human respiratory system. J Thorac Dis. 2016 Jan; 8(1): E69–E74). Smog działa ponadto negatywnie na układ sercowo – naczyniowy. Cząstki smogu działają toksycznie na układ krążenia, generują przewlekły stan zapalny, zaburzają przepływ krwi i mechanizmy regulujące jej krzepnięcie. Może to prowadzić do zaburzeń rytmu serca, nadkrzepliwości krwi, niewydolności serca czy zawału, a także rozwoju zmian miażdżycowych (Sundeep Mishra, Is smog innocuous? Air pollution and cardiovascular disease. Indian Heart J. 2017 Jul-Aug; 69(4): 425–429).

Akcja smog – Jak bronić się przed smogiem?

Mieszkańcy wielkich miast nie mają możliwości uniknięcia smogu – to coraz częstszy globalny problem. Pozostaje jedynie ochrona przy wdychaniu smogu – i tu niezbędne są maseczki antysmogowe. Jednak nie każda maseczka okaże się być skuteczna. Chcąc ochronić organizm przed smogiem, musimy zapobiegać wdychaniu przede wszystkich tych najmniejszych cząstek, których średnica nie przekracza 2,5 mikrometra. A z tak małymi zanieczyszczeniami poradzą sobie wyłącznie maseczki antysmogowe wyposażone w specjalistyczny filtr Hepa (F2).

Przydatna będzie także warstwa z węglem aktywowanym (F1), co może ograniczyć ekspozycję na zanieczyszczenia gazowe. Najważniejszą właściwością maski antysmogowej powinno być zatem wyposażenie jej w skuteczne filtry i blokady zanieczyszczeń. Oczywiste jest, że zwykła maseczka materiałowa czy budowlana nie spełni takich wymogów. W unii Europejskiej jakość filtrów może być oznaczana jako FFP1, FFP2 oraz FFP3, przy czym ten ostatni symbol oznacza najwyższą ochronę.

Na co jeszcze zwrócić uwagę? Maseczka powinna być dopasowana do twarz tak, aby przylegała szczelnie i aby powietrze nie dostawało się do dróg oddechowych omijając filtr. Ważne jest także utrzymywanie maseczki w czystości oraz regularna wymiana filtrów. Można wybierać maseczki jednorazowe lub wielokrotnego użytku, osoby uprawiające sport mogą zdecydować się na maskę antysmogową ze specjalnym zaworem umożliwiającym regulację przepływu powietrza.

Poza stosowaniem maski antysmogowej, możemy szczelnie zamykać okna, stosować w pomieszczeniach specjalne oczyszczacze powietrza oraz starać się unikać przebywania na zewnątrz, gdy sytuacja smogowa jest niekorzystna.