Brzuch tarczycowy – co to jest?

Kształtów brzucha jest naprawdę wiele: począwszy od „kaloryfera” z wyraźnie zaznaczonymi mięśniami po lekko zaokrąglony czy odstający. Wiąże się to przede wszystkim z trybem życia, dietą czy poziomem aktywności fizycznej, ale również budową ciała. W niektórych sytuacjach duży brzuch może być jednak sygnałem o nieprawidłowościach zdrowotnych oraz konieczności wizyty u lekarza. Kiedy wygląd brzucha powinien nas zaniepokoić, czego objawem może być wystający brzuch oraz co w takiej sytuacji zrobić?

Duży brzuch – jakie mogą być przyczyny?

Nie każdy wystający brzuch będzie wyglądał tak samo: czasem nawet na pierwszy rzut oka jesteśmy w stanie zauważyć różnicę. Niekoniecznie będzie to miało związek z dietą, choć w wielu przypadkach sposób odżywiania ma znaczący wpływ na całą sylwetkę, w tym także kształt brzucha. Warto jednak wiedzieć, jakie dolegliwości mogą być powiązane z wyglądem brzucha, by jak najszybciej zareagować w przypadku wystąpienia nieprawidłowości.

Wystający, zaokrąglony brzuch przy jednoczesnych dość szczupłych biodrach i udach może oznaczać brzuch glukozowy, którego charakterystyczną cechą jest występowanie tłuszczu trzewnego, osadzającego się na narządach wewnętrznych. Warstwa tłuszczu „wypycha” w ten sposób brzuch i odpowiada za powstawanie okrągłego, odstającego kształtu. Przyczyną zwykle jest spożycie nadmiernej ilości cukrów lub zbyt dużej ilości spowalniającego metabolizm alkoholu. Pomóc może zmiana nawyków żywieniowych oraz wprowadzenie aktywności fizycznej.

Wystający, pozbawiony jędrności i miękki brzuch, który układa się w wałki wiszące nad spodniami to tak zwany brzuch nerwowy – kortyzol wytwarzany w organizmie pod wpływem stresu uwalnia we krwi duże ilości cukru, by ciało mogło zareagować na potencjalne zagrożenie. Ponieważ obecnie w stresujących sytuacjach raczej nie musimy uciekać lub stawać do walki, nadmiar energii odkłada się w postaci tłuszczu na brzuchu. W tym wypadku warto poszukać dodatkowych sposobów na radzenie sobie ze stresem.

Widocznie odstający duży brzuch, który powiększa się wraz z upływem dnia (zwłaszcza po posiłkach) to brzuch wzdęty. Podczas trawienia powstaje wówczas więcej gazów, a te naciskają na ściany brzucha od wewnątrz. Wzdęcia mogą być ważnym objawem diagnostycznym, dlatego nie należy ich lekceważyć; w wielu przypadkach pomóc jednak może zmiana diety i nawyków żywieniowych. U niektórych osób ulgę przynosi także dieta eliminacyjna i wykluczenie produktów zawierających laktozę.

Duży brzuch u kobiety może oznaczać nie tylko ciążę – przyczyną może być również np. endometrioza, ale również niedoczynność tarczycy. Duży brzuch spowodowany właśnie zmianami hormonalnymi występuje aż 5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Czym jest brzuch tarczycowy i dlaczego szybka diagnoza ma duże znaczenie?

Brzuch tarczycowy – co to za objaw?

Brzuch tarczycowy jest jednym z objawów zaburzeń hormonalnych: przede wszystkim może oznaczać niedoczynność tarczycy. Duży brzuch jest wówczas bardzo charakterystyczny: tkanka tłuszczowa gromadzi się wtedy na całej powierzchni brzucha, a jego kształt przypomina ściśniętą piłkę. Czym różni się od brzucha glukozowego? Ten duży brzuch rośnie tuż pod linią biustu; w przypadku brzucha związanego z nadużywaniem alkoholu obwód powiększa się głównie w dolnej części. Brzuch hormonalny trudno zrzucić: nawet pomimo diety czy regularnych ćwiczeń obwód pasa nie zmienia się. W przypadku zaburzeń hormonalnych pojawia się nie tylko zaokrąglenie brzucha, ale również powiększenie ramion, ud czy bioder; całe ciało jest wówczas wręcz napuchnięte. Aby zlikwidować brzuch tarczycowy, niezbędne jest uregulowanie gospodarki hormonalnej.

Podejrzewasz u siebie niedoczynność tarczycy? Duży brzuch nie jest jedynym objawem. Co jeszcze powinno zwrócić Twoją uwagę?

• Przewlekłe zmęczenie, senność, problemy z koncentracją,
• suchość skóry i charakterystyczna szorstkość łokci,
• przybieranie na wadze pomimo braku zmiany nawyków żywieniowych,
• uczucie zimna
• problemy z włosami (wypadanie, szorstkość) i paznokciami (łamliwość)
• duży brzuch u kobiety może łączyć się również z zaburzeniami cyklu menstruacyjnego

Wszystkie te objawy mogą oznaczać zaburzenia hormonalne; nie tylko niedoczynność tarczycy, ale również inne choroby, na przykład zespół policystycznych jajników czy insulinooporność lub chorobę Cushinga. Jak powstaje brzuch hormonalny? To skutek zwolnienia procesów metabolicznych – pojawiają się wówczas zaparcia, wzdęcia oraz brzuch przypominający piłkę. Całe ciało jest wtedy „napompowane”, dlatego dla doświadczonych lekarzy sam wygląd sylwetki może być wyraźnym objawem wskazującym na nieprawidłowości.

Jak wygląda leczenie brzucha tarczycowego?

Przede wszystkim niezbędna jest prawidłowa diagnoza; duży brzuch u kobiety lub mężczyzny to zwykle sygnał, że pora na wprowadzenie aktywności fizycznej lub ograniczenie kalorii. W przypadku brzucha tarczycowego wysiłki nie przynoszą pożądanych efektów, a to z kolei może prowadzić do zniechęcenia i porzucenia zdrowego trybu życia. Jak przerwać ten zaklęty krąg? Diagnoza postawiona przez lekarza to pierwszy krok: im szybciej rozpoczęte leczenie, tym lepsza skuteczność. W przypadku wystąpienia powyższych objawów warto zgłosić się do lekarza; na podstawie wywiadu zleci on badania – najprostszym sposobem na ustalenie problemów z tarczycą jest badanie poziomu hormonów we krwi (TSH, FT3 i FT4). Takie badanie warto robić profilaktycznie raz do roku, szczególnie jeśli pacjent należy do grupy ryzyka, a w bliskiej rodzinie występują choroby tarczycy. Lekarz rodzinny może wystawić skierowanie na podstawowe badanie w surowicy krwi – choć nie jest to obowiązkowe, to jednak zaleca się stawienie na badanie na czczo.

Prawidłowa diagnoza umożliwia wprowadzenie odpowiedniego leczenia, którego podstawą jest leczenie farmakologiczne, ale również odpowiednia dieta. O ile niedoczynność tarczycy wymaga zażywania leków i nie da się jej leczyć wyłącznie poprzez spożywanie niektórych produktów, to jednak odpowiednio dobrany jadłospis także ma duże znaczenie. Do prawidłowego funkcjonowania tarczycy niezbędne są: jod, selen, cynk, żelazo, kwasy tłuszczowe omega – 3 oraz witamina D. Właściwe leczenie, zbilansowana dieta ułożona przez doświadczonego dietetyka oraz regularna aktywność fizyczna to połączenie, które zdecydowanie ułatwi walkę z brzuchem tarczycowym. Choć restrykcyjne diety o niskiej kaloryczności mogą kusić szybkimi efektami, nie zaleca się ich jednak w przypadku niedoczynności tarczycy oraz innych zaburzeń hormonalnych – głodówki mogą dodatkowo przyczyniać się do wzrostu TSH oraz jeszcze bardziej osłabiać organizm.

Jakie ćwiczenia warto wykonywać?

Jeśli brzuch hormonalny idzie w parze z osłabieniem, problemami z koncentracją czy ciągłym zmęczeniem, intensywne treningi stają się niemal niemożliwe. Nie znaczy to jednak, że należy zrezygnować z aktywności fizycznej – wręcz przeciwnie! Intensywność oraz czas ćwiczeń trzeba jednak dostosować do możliwości organizmu. Dobrym pomysłem mogą być szybkie spacery – nie potrzebujesz do nich specjalistycznego sprzętu ani przestrzeni do ćwiczeń. Podczas intensywnego godzinnego marszu możesz spalić nawet 500 kalorii! Alternatywą dla spacerów może być także jazda na rowerze. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha to zawsze dobry pomysł – jeśli zależy Ci na szybszych efektach, rozpocznij od treningów aerobowych na płaski brzuch, a po ok. 2 – 3 tygodniach włącz do treningu również interwały – takie połączenie nie tylko wzmocni mięśnie brzucha, ale również podkręci metabolizm.

Nieleczona niedoczynność tarczycy może prowadzić do wystąpienia śpiączki hipometabolicznej, a ta jest stanem zagrożenia życia – spada wówczas częstość akcji serca i ciśnienie tętnicze krwi, pojawia się hipoglikemia, kwasica oddechowa, zaburzenia elektrolitowe oraz obrzęki. Śpiączka hipometaboliczna wymaga leczenia na oddziale intensywnej terapii, a w skrajnych przypadkach może zakończyć się śmiercią. Nie ryzykuj – jeśli zaobserwujesz u siebie pierwsze oznaki problemów z tarczycą oraz pojawienie charakterystycznego brzucha tarczycowego, udaj się jak najszybciej do swojego lekarza rodzinnego.